ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ – ΜΕΣΟΠΕΛΑΓΑ Ο ΝΧΑ 

Οι αποφάσεις του Γιούρογκρουπ του Μαρτίου 2013  ήταν εξοντωτικές για το τραπεζικό μας σύστημα αλλά και για την Κυπριακή  οικονομία  γενικότερα. Πέραν από το κλείσιμο της Λαϊκής Τράπεζας, διακυβεύεται και η επιβίωση της Τράπεζας Κύπρου (ΤΚ). Κυβέρνηση και Κεντρική Τράπεζα ακόμη δεν κατάφεραν να βρουν ένα προσωρινό Διοικητικό Συμβούλιο που θα επιχειρήσει να εξυγιάνει την ΤΚ και να αποκαταστήσει τις τραπεζικές συναλλαγές για να λειτουργήσει υποφερτά η όποια οικονομία μας απέμεινε.

Tα προβλήματα ρευστότητας που εξακολουθούν να υπάρχουν στην Κύπρο λόγω του ότι παραμένουν οι έλεγχοι στις κινήσεις κεφαλαίου μπορεί να μετατραπούν σε μη αναστρέψιμες καταστάσεις για την κυπριακή οικονομία. Μπορεί να μην παρατηρείται ο αρχικός πανικός στις τράπεζες της Κύπρου, ωστόσο οι έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων οδηγούν σταδιακά την κυπριακή οικονομία σε κατάρρευση. Για να αντιληφθεί κανείς στην πράξη τα πραγματικά προβλήματα που υπάρχουν, αρκεί να σκεφτεί το εξής παράδειγμα για μια επιχείρηση π.χ ΑΒΓ Ltd. Π.χ η επιχείρηση αυτή έχει κατάθεση 1,1 εκατ. ευρώ στην Τ.Κ. Μετά το σχέδιο διάσωσης, έχει στη διάθεση της μόλις 100 χιλ. ευρώ, ενώ περί τις 375 χιλ. ευρώ θα δεσμευτούν σε μετοχές της τράπεζας, και άλλες  225 χιλ. θα είναι δεσμευμένες για πιθανή μελλοντική συμμετοχή στη διάσωση. Έτσι απομένουν περί τις 300 χιλ. ευρώ στη διάθεση της, οι οποίες και πάλι όμως εξακολουθούν να είναι δεσμευμένες.
Η επιχείρηση αυτή  όμως αντιμετωπίζει κι άλλα προβλήματα. Οι προμηθευτές της, οι οποίοι βλέποντας τι έχει συμβεί όλο αυτό το διάστημα στην Κύπρο, δεν την εμπιστεύονται πια και ζητούν τα χρήματα τους σε μετρητά. Όμως η εταιρεία μπορεί να κάνει συναλλαγές έως 20 χιλ. ευρώ, επομένως η διάθεση των 300 χιλ ευρώ είναι μόνο θεωρητική.
Συνοψίζοντας όλα αυτά τα προβλήματα στις συναλλαγές, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι ακόμη και υγιείς επιχειρήσεις στην Κύπρο σύντομα μπορεί να καταλήξουν να αντιμετωπίσουν πολύ σοβαρά προβλήματα βιωσιμότητας, εάν συνεχιστούν οι έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων.
Και ενώ όλα αυτά συμβαίνουν Κυβέρνηση και Κεντρική Τράπεζα ακόμη ψάχνουν κάποιο προσωρινό ΔΣ που θα εξυγιάνει την ΤΚ και προχωρούν με βήματα χελώνας για την αναδιάρθρωση των αρχών του τραπεζικού κλάδου γενικότερα.

Οι παλιοί μέτοχοι των δύο μεγάλων τραπεζών έχουν χάσει πλέον τις μετοχές τους και νέοι μέτοχοι της Τράπεζας Κύπρου θα είναι όσοι διαθέτουν καταθέσεις πέραν των 100 χιλιάδων, 40% περίπου των  οποίων  θα κουρευτούν και θα μετατραπούν σε μετοχές.

Οι δύο μεγάλες τράπεζες πριν από τον Μάρτιο κατείχαν εντός της κυπριακής επικράτειας μερίδιο αγοράς περίπου 70%, αντίστοιχα  το δανειστικό τους χαρτοφυλάκιο ήταν κατά βάση εξασφαλισμένο με ακίνητη περιουσία των κυπρίων δανειοληπτών.  Από πληροφορίες που υπάρχουν περίπου 60% των καταθέσεων κατά την ημέρα της απόφασης στις 15/3/2013 ανήκαν σε ξένους και κυρίως σε Ρώσους ολιγάρχες. Από τις καταθέσεις αυτές ποσά πέραν των 100 χιλ., το 40% περίπου θα κουρευτούν και θα  μετατραπούν σε μετοχές.

Με βάσει τα πιο πάνω, αντιλαμβάνεται κανείς ότι αν τα πράγματα προχωρήσουν όπως έχουν σχεδιαστεί, και εφ’ όσον η Τράπεζα Κύπρου, που θα αναλάβει και το χαρτοφυλάκιο της καλής Λαϊκής, μείνει ζωντανή, θα μετατραπεί σε μια υπερτράπεζα που θα ελέγχει πέραν του 60% του κυπριακού μεριδίου αγοράς.

Με βάσει τους πιο πάνω υπολογισμούς οι ξένοι έμμεσα θα ελέγχουν η/και θα κατέχουν  μέσω των νέων μετοχών της Τράπεζας Κύπρου ένα σημαντικό ποσοστό της ακίνητης ιδιοκτησίας στις ελεύθερες περιοχές που είναι ήδη υποθηκευμένη για δάνεια τα οποία έχουν ήδη συναφθεί.

Είναι γνωστή η δυσαρέσκεια των ξένων, των οποίων οι καταθέσεις έχουν κουρευτεί και εγκλωβιστεί λόγω των γνωστών περιορισμών και κανείς δεν γνωρίζει ποια θα είναι η αντίδραση τους μετά που θα πάρουν την κυριότητα των μετοχών της Τράπεζας Κύπρου. Δεδομένου ότι η κυπριακή οικονομία μπαίνει σε περίοδο βαθιάς ύφεσης λόγω τής σκληρής μνημονικής σύμβασης και της έλλειψη αναπτυξιακής προοπτικής, το πιο πιθανόν είναι ότι οι ξένοι κάτοχοι των μετοχών της ΤΚ θα προσπαθήσουν να πουλήσουν τις μετοχές τους προκειμένου να απεγκλωβιστούν. Ποίος αύριο θα ελέγξει σε ποίων τα χέρια θα καταλήξουν οι μετοχές των ξένων;, σε ποια funds και ποίοι θα κρύβονται πίσω από αυτά τα κεφάλαια; Τι θα γίνει αν πίσω από αυτά τα κεφάλαια κρύβονται τούρκικα συμφέροντα; Ποίος θα εμποδίσει οιονδήποτε ξένο να ελέγξει τις περιουσίες κυπρίων πολιτών που είναι υποθηκευμένες στην Τράπεζα Κύπρου μέσω των μετοχών, οι οποίες μετοχές, αναμένεται να έχουν μηδαμινή χρηματιστηριακή αξία λόγω της βαθιάς ύφεσης που αναμένεται να έχει η Κυπριακή οικονομία τα επόμενα χρόνια;

Μέσα από τις πρόνοιες του Μνημονίου που έχουμε ήδη συνάψει με την Τρόικα, μέσα σε διάστημα 2 περίπου ετών αν κάποιο δάνειο δεν εξυπηρετείται από κάποιο πολίτη η εταιρεία, η τράπεζα θα δικαιούται να εκποιεί την υποθηκευμένη περιουσία συμπεριλαμβανομένης και της πρώτης κατοικίας και αυτή η περιουσία θα ανήκει πλέον έμμεσα στους νέους μετόχους της Τράπεζας Κύπρου. Εύλογα μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι, αν οι μετοχές της ΤΚ θα έχουν, μετά την ολοκλήρωση της εξυγίανσης της, συνολική χρηματιστηριακή π.χ 2 με 3 δις, πόσο δύσκολο θα είναι για διάφορα τούρκικα Funds να πληρώσουν ένα τέτοιο ποσό για να ελέγξουν ακίνητη ιδιοκτησία πολλαπλάσιας αξίας;

Η Δανειακή Σύμβαση με την Τρόικα που έχει συμφωνηθεί από τους πρώην και νυν κυβερνώντες είναι αδιέξοδη και χωρίς καμιά αναπτυξιακή προοπτική με αποτέλεσμα να μπούμε σε ένα φαύλο κύκλο που δύσκολα θα μπορέσουμε να εξέλθουμε. Οι πολίτες των οποίων το εισόδημα θα μειώνεται η/και θα χάνουν την δουλειά τους θα αυξάνονται καθημερινά με γεωμετρική πρόοδο. Πώς θα μπορέσουν λοιπόν μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον να εξυπηρετήσουν τα δάνεια τους για να γλιτώσουν τις περιουσίες τους;  

Για αρκετά χρόνια τώρα, πρώην και νυν κεντρικοί τραπεζίτες και κυβερνώντες άφησαν το τραπεζικό σύστημα να λειτουργεί ανορθόδοξα και άπληστα. Προκειμένου να προσελκύσουμε σαν οικονομία ξένα και αγνώστου προέλευσης κεφάλαια, προσφέραμε πολύ ψηλά καταθετικά επιτόκια με αποτέλεσμα ξένοι κυρίως καταθέτες να θησαυρίζουν σε βάρος των κυπρίων δανειοληπτών που πλήρωναν για χρόνια τα πιο ψηλά επιτόκια από όλες τις χώρες της ευρωζώνης. Αυτό το στρεβλό τραπεζικό τοπίο, κανείς από το αμαρτωλό πολιτικοοικονομικό κατεστημένο δεν ήθελε να το αλλάξει γιατί απλά βόλευε τα συμφέροντα τους σε βάρος της οικονομίας και των κυπρίων δανειοληπτών. Βόλευε κυρίως κάποια μεγάλα δικηγορικά γραφεία πολιτικών και τραπεζίτες που όπως έχει ειπωθεί προωθούσαν μεταξύ άλλων και το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος.

Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι το ποσό του κουρέματος των καταθέσεων αντιπροσωπεύει περίπου ένα ετήσιο 4% επιπλέον επιτόκιο, σε σχέση με αυτό που θα έπαιρναν οι καταθέτες αν είχαν τις καταθέσεις τους σε άλλες χώρες της Ευρωζώνης και άρα μπορεί να λεχθεί ότι απώλεσαν με το κούρεμα περίπου το εισόδημα τους από τόκους για τα τελευταία 7 με 8  χρόνια και όχι το κεφάλαιο τους. Από την άλλη όμως, οι κύπριοι δανειολήπτες για τα δάνεια που συνήψαν την ίδια περίοδο, πλήρωναν κατά την ίδια περίοδο την αντίστοιχη πρόσθετη διαφορά του 4% στα δάνεια τους. Σαν αποτέλεσμα της συνεχούς  μείωσης του εισοδήματος τους δεν αναμένεται να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις δόσεις των δανείων τους και συνεπώς οι περιουσίες τους θα κινδυνεύουν άμεσα. Δεν πρέπει λοιπόν να σκεφτούμε για παράδειγμα την διαγραφή ανάλογου επιτοκίου π.χ 4%, πάνω σε βιώσιμα δάνεια, όσο δηλαδή απολάμβαναν οι καταθέτες τα τελευταία χρόνια; Δεν πρέπει να γίνει κάποια δίκαιη αναδιάρθρωση αυτών των δανείων για να μπορέσει το τραπεζικό σύστημα να λειτουργεί  και οι πολίτες να μπορούν να εξυπηρετούν τις δόσεις τους και να γλιτώσουν τις περιουσίες τους;  

Στο τέλος, τέλος, τι είναι η νήσος Κύπρος σαν κράτος; Δεν είναι οι πολίτες της και οι περιουσίες τους; Δεν πρέπει λοιπόν η νέα κυβέρνηση του Νίκου Χρυσάνθου* Αναστασιάδη (ΝΧΑ) να προστατεύσει τους πολίτες της Κύπρου και τις περιουσίες τους προκειμένου να διατηρηθούμε σαν κράτος; Τι προτίθεται να κάνει αυτή η κυβέρνηση έχει κάποιο σχέδιο; η πάει πάλι με πολιτικές του ‘’άρπα κόλα’’ όπως στο πρόσφατο Γιουροκρουπ. Ο ΝΧΑ ήταν για πολλούς σίγουρος πρόεδρος 10 περίπου μήνες πριν από τις εκλογές του Φεβρουαρίου 2013. Αφού υποτίθεται γνώριζε η όφειλε να γνωρίζει τα προβλήματα της οικονομίας, δεν έπρεπε αυτός ο ‘’ικανός και δυναμικός ηγέτης’’ να έχει ικανούς συνεργάτες που να δουλεύουν νυχθημερόν όλους αυτούς τους μήνες για να έχουν έτοιμα πλάνα Β και Γ και όχι ακόμη να ψάχνονται και να είναι κυριολεκτικά χαμένοι;

Κατά την άποψη μου οι πολιτικοί δεν μπορούν πλέον να δώσουν λύσεις στα σημερινά αδιέξοδα που οι ίδιοι μας οδήγησαν, γιατί πρέπει να πάρουν σκληρές αποφάσεις τις συνέπειες των οποίων πρέπει να αποδεχθούν οι πολίτες. Οι πολίτες όμως δεν είναι εύκολο να τις δεχθούν γιατί είναι προκατειλημμένοι και εξοργισμένοι με το πολιτικό σύστημα και το κομματικό κατεστημένο. Πιστεύω ότι τόσο ο ΝΧΑ όσο και ο προκάτοχος του αποδείχθηκαν αναξιόπιστοι και ανεπαρκέστατοι και δεν μπορούν να δώσουν λύση στην σημερινή χαοτική κατάσταση που βιώνουμε. Τα πράγματα εντός Μνημονίου θα είναι φρικτά δύσκολά και κατά την γνώμη μου μόνο μια νέα κυβέρνηση κοινής αποδοχής από ικανούς και έμπειρους τεχνοκράτες που δεν είχαν ανάμειξη στα κοινά τα τελευταία χρόνια μπορούν να μας βγάλουν από τα σημερινά τραγικά αδιέξοδα.

* Το Χρυσάνθου παραπέμπει στο ψευδώνυμο που χρησιμοποιούσε ο Νίκος Αναστασιάδης στις χρηματιστηριακές του συναλλαγές το 1999 για να θησαυρίζει σε βάρος των εξαπατημένων επενδυτών και να μην γίνεται αντιληπτός

Όμηρος Αλεξάνδρου